LỊCH SỬ ĐÔI GUỐC MỘC VIỆT NAM

 Một trong những biểu tượng văn hóa và truyền thống đặc trưng của Việt Nam chính là đôi guốc mộc. Được xem như là biểu tượng của sự gắn kết với đất nước và dân tộc, lịch sử của đôi guốc mộc Việt Nam không chỉ phản ánh sự phát triển của nền văn hóa mà còn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người Việt.

Đôi guốc Mộc Việt Nam

Từ khi nào đôi guốc đã thô sơ bước chân trên đất Việt, và ai đã khắc họa nên những tác phẩm văn hóa giản dị, mộc mạc này, có lẽ là một bí mật mà thậm chí cả thời gian cũng khó lộ. Tuy vậy, ngay từ những truyền thuyết dân gian đặc trưng như "Chín chúa tranh ngôi" của Cao Bằng, hay trong những tác phẩm cổ kính như Giao Châu Ký của Trung Quốc từ thế kỷ thứ III, hình ảnh của đôi guốc đã ẩn hiện.

Hình ảnh người phụ nữ Việt trong tà áo dài kết hợp guốc gỗ (Ảnh sưu tập)

Đáng chú ý, còn ghi nhận rằng, hình ảnh của đôi guốc đã xuất hiện từ rất sớm tại Việt Nam. Trong các tài liệu cổ như Nam Việt Chí, Giao Châu Ký, có đề cập rằng, Bà Triệu, người anh hùng thời kỳ Tam Quốc ở thế kỷ thứ III đã đi guốc làm từ ngà voi. Hơn nữa, nhiều tư liệu cũng ghi lại rằng, phụ nữ và đàn ông Việt đã từ lâu sử dụng guốc nhằm bảo vệ đôi chân của mình. Tuy nhiên, do điều kiện sống còn nhiều khó khăn, nên ở nông thôn, người Việt thường chỉ mang guốc vào những ngày lạnh giá hoặc trong các dịp hội, lễ hội quan trọng.

Ban đầu, guốc được làm từ tre hoặc gỗ, có mũi cong để bảo vệ ngón chân, quai mây được dệt thẳng thứng, không như guốc hiện đại có quai da bọc ngang. Ban đầu, guốc có đế bằng, thấp với gốc tre, quai mây cũng bảo vệ đôi chân trong mùa lạnh và tránh nóng. Về sau, guốc mộc được chau chuốt hơn về hình dáng, với các loại gỗ như mít, xoan, de, mỡ, dàng dàng, thậm chí là từ vườn nhà nông, tạo nên phong cách "tự cung tự cấp".

Guốc mộc được sử dụng cho mọi lứa tuổi (Ảnh sưu tầm)

Guốc không chỉ là một vật phẩm trong đời sống hàng ngày của người Việt, mà còn là biểu tượng của họ. Tiếng guốc của mỗi người, từ mỗi độ tuổi, lại mang một cảm xúc, một hình dáng riêng. Tiếng lốc cốc rền rĩ khắp làng xóm, tiếng lẹt quẹt nhẹ nhàng của người già, tiếng đĩnh đạc của cụ đồ, hay tiếng rộn ràng của lũ trẻ ranh, tất cả đã trở nên quen thuộc như nhịp thở của cuộc sống.

Trong những điều kiện thời tiết đặc biệt như nắng nóng hoặc mưa nhiều, guốc gỗ truyền thống trở thành một sản phẩm lý tưởng, đáp ứng nhu cầu tự nhiên của người Việt. Điều này đã được Hilda Arnhold, một tác giả người Pháp làm việc tại Hà Nội, thấu hiểu và ghi chép trong cuốn ký sự "Bắc kỳ – phong cảnh và ấn tượng", năm 1944, với một "bài ca guốc gỗ" đầy tinh tế, như lời của một người con của đất nước này.

Mặc dù guốc mộc của Việt Nam có nguồn gốc bản địa, nhưng không phải là một sản phẩm độc quyền, khi các dân tộc khác cũng đã sáng tạo ra các loại guốc mộc riêng của họ, là một phần của trang phục truyền thống như guốc Hà Lan, hay guốc gỗ geta của Nhật Bản. So với các quốc gia khác, guốc mộc Việt có cấu trúc đơn giản, mũi tròn, thân gọn, giúp cho việc đi lại của phụ nữ trở nên nhẹ nhàng hơn. Cả quy trình sản xuất guốc gỗ Việt Nam cũng đơn giản hơn, dễ dàng hơn.

Từ cuối thế kỷ XIX, guốc mộc mới trở nên phổ biến và đã trải qua những sự thay đổi đáng kể về kiểu dáng và chất liệu. Đôi guốc mộc được làm mảnh mai hơn bởi những nghệ nhân tài ba. Quai guốc chuyển từ dây mây sang vải, sau đó là cao su, đế guốc được đệm mỏng bằng cao su, giúp cho việc đi lại trở nên êm ái và dễ dàng hơn. Guốc không chỉ là một dụng cụ bảo vệ đôi chân mà còn trở thành một phần của trang phục, thể hiện phong cách và sở thích thẩm mỹ của người sử dụng.

Guốc mộc Thiên Phát

Tầng lớp giàu có thường sử dụng guốc được trang trí bằng sơn, vàng, hoặc các loại kim loại quý, còn những gia đình nghèo thì thường làm guốc từ gỗ xoan, với quai là da trâu. Đến những năm 1940, guốc mộc bắt đầu xuất hiện với những màu sắc rực rỡ, đặc biệt được ưa chuộng trong giới phụ nữ. Sau năm 1975, guốc mộc thực sự trở thành một biểu tượng thời trang, với những cải tiến về kiểu dáng và chất liệu, đồng thời cũng là một phần không thể thiếu trong tủ đồ của phụ nữ Việt Nam, cùng với các trang phục truyền thống khác. Guốc mộc đã vượt qua cái nhìn hẹp hòi về "sự đơn giản" và "mộc mạc", để trở thành một biểu tượng của sự thanh lịch và đẳng cấp.

Đôi guốc mộc Việt Nam không chỉ là một sản phẩm nghệ thuật đẹp mắt mà còn là biểu tượng của sự gắn kết và bền vững của văn hóa dân gian. Việc hiểu và trân trọng lịch sử của đôi guốc mộc không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về văn hóa Việt Nam mà còn là cách để bảo tồn và phát triển di sản văn hóa này cho thế hệ sau.

 

THÔNG TIN LIÊN HỆ

• Website: https://www.guocgo.com/ 

• Hotline: 0979831444

• Email: guocgo@guocgo.com

• Địa chỉ: Số 59 Đường Bàu Ao Ấp Bàu Ao - Hưng Lộc - Thống Nhất - Đồng Nai - Việt Nam.

Xem thêm: https://www.guocgo.com/top-3-mau-guoc-go-gia-tot-cho-mua-he